Hücreler, çeşitli ihtiyaçlara uygun olarak Eksozomlar üretir ve hücre dışına gönderirler. Eksozomlar hücreden çıktıkları andan itibaren üretildikleri amaca uygun olarak, gereksinim halindeki hücreleri bulur ve içlerine girerler. Kan dolaşımı, lenf sıvısı veya hücre dışı matriks gibi yollarla hedef hücrelere taşınırlar.
Taşıdıkları miRNA, mRNA gibi genetik materyaller aracılığıyla girdikleri hücrelerdeki gen ekspresyonunu düzenleyebilirler. Protein taşıdıkları durumda ihtiyaç sahibi hücrenin biyokimyasal yolları etkileyerek hücre fonksiyonlarını güncelleyebilirler. Gittikleri hücrelere hücre yenilenmesi ve bölünmesine yarayan sinyaller taşıyarak hücrelerin gelişmesini sağlayabilirler. Bu durum genellikle hasarlı hücre ve dokuların yenilenmesi veya gelişmesi için kullanılır. Aksi şekilde -eğer ihtiyaç o yöndeyse- hedef hücredeki kontrolsüz bölünmeyi baskılayarak istenmeyen türde hücre gelişimine engelleyebilirler.
Üreme tıbbı açısından değerlendirildiğinde eksozomlar kadınlarda yumurtalık (over) ve rahimde (uterus) kullanılabilirler.
Yumurtalıklara eksozom uygulandığında, yumurtlama kapasitesi artırılabilir. Böylelikle tüp bebek tedavisiyle daha fazla yumurta büyütülüp toplanabilir. Yumurtalıklara eksozom uygulamanın bir diğer nedeni de yumurta kalitesinin artırılmasıdır. Eksozom uygulaması sonrasında overlerden toplanan yumurtaların daha canlı, daha kaliteli olması sağlanabilir.
Eksozom tedavisi rahme uygulandığında da iki farklı işe yaraması beklenir. Bunlardan ilki embriyo gelişimiyle ilgilidir. Eksozomların ihtiva ettiği faktörler embriyo gelişimini destekleyebilecek niteliktedir. Transfer sonrasında rahme bırakılan embriyoların sağlıklı bölünmesini ve istenen şekilde gelişmesini destekleyebilirler. Öte yandan Eksozomların rahim ortamı üzerinde de olumlu etkileri olabilir. Endometrial receptivity diye de adlandırılan “rahmin embriyoyu kabul etme kapasitesi” eksozomlar tarafından olumlu yönde etkilenebilir. Yani eksozom tedavisi uygulanan rahim ortamının, embriyoyu daha kolay kabul etmesini ve embriyo gelişimi için elverişli olması beklenir. Endometriyal hücrelerden (rahim içi dokusundaki hücrelerden) salgılanan eksozomlar, embriyoyla etkileşime geçerek implantasyon, yani tutunma sürecini destekleyebilirler.
